Stawki opłaty od pozwu określone zostały w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza kwotę 20 000 zł, opłata wynosi 5% od jej wartości. Jednak nie zawsze konieczne jest ponoszenie opłaty w pełnym zakresie.
jedna czwarta opłaty od pozwu w postępowaniu nakazowym
Warto pamiętać o tym, że zgodnie z art. 19 ust. 2 pkt 1 uksc w sprawie, która spełnia przesłanki do rozpoznania w postępowaniu nakazowym, opłata wynosi jedynie jedną czwartą standardowej opłaty od pozwu. Oczywiście nie możemy z tego skorzystać w każdej sprawie – sytuacje, w których sprawa może być rozpoznana w postępowaniu nakazowym opisane są w art. 485 kpc. Zgodnie z przytoczonym przepisem Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu dokumentem urzędowym, zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem, wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu. Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości.
Co jest szczególnie istotne dla przedsiębiorców – Sąd wydaje nakaz zapłaty także na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
By móc skorzystać z dobrodziejstwa postępowania nakazowego konieczne jest złożenie w ramach pozwu odpowiedniego wniosku. W takiej sytuacji uiszczamy na wstępie tylko jedną czwartą opłaty – jednak w praktyce nie mamy pewności co do tego, czy sąd przychyli się do naszego wniosku. Nierzadko w praktyce zdarzają się sytuacje, w których sąd odmiennie ocenia charakter roszczenia, i kieruje sprawę do rozpoznania w trybie zwykłym. Jeżeli taka sytuacja będzie miała miejsce w naszej sytuacji, w sprawie zastosowanie znajdzie pełna stawka opłaty sądowej.
Sąd jednak nie musi wezwać od razu do uiszczenia brakującej części opłaty, może do tego dojść dopiero po wydaniu rozstrzygnięcia, przy rozliczeniu całości kosztów postępowania (i tak też się w praktyce zdarza, choć to już zależy od Sądu).
Należy podkreślić, że także w elektronicznym postępowaniu upominawczym opłata od pozwu wynosi tylko jedną czwartą zwykłej opłaty
zwrot opłaty od pozwu w przypadku zawarcia ugody
Gdy wniesiemy pozew i dokonamy uiszczenia pełnej opłaty – otrzymamy zwrot całości opłaty od pozwu w sytuacji, gdy spór zakończy się zawarciem ugody (ale tylko sądowej lub przed mediatorem, zatwierdzonej przez sąd), pod warunkiem, że ugoda zostanie zawarta przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji (art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. h uksc). Tu warto dodać, że sam przepis mówi po prostu o ugodzie, natomiast z orzecznictwa jak i z uzasadnienia do projektu ustawy która wprowadzała ten przepis wynika, że chodzi właśnie o ugodę sądową lub ugodę przed mediatorem, zatwierdzoną przez sąd (dyspozycja ta nie obejmuje więc swym zakresem ugody pozasądowej).
Jeżeli natomiast zawrzemy ugodę przed mediatorem, ale już po rozpoczęciu rozprawy – zostanie nam zwrócone trzy czwarte opłaty od pozwu, a w przypadku zwykłej ugody sądowej (nie ugody zawartej przed mediatorem) zostanie nam zwrócona tylko połowa opłaty od pozwu.
Pamiętajmy jednak przede wszystkim o podstawowej zasadzie, zgodnie z którą to strona przegrywająca pokrywa koszty procesu (w szczególności obejmują one właśnie opłatę sądową, ale także np. koszty biegłych i wynagrodzenia pełnomocnika strony przeciwnej). Mając to na uwadze, decyzja o wytoczeniu powództwa zawsze powinna obejmoważ także rozważenie ewentualności poniesienia tych kosztów.
