Postępowanie o zatwierdzenie układu, uregulowane w tytule II, działu I w rozdziałach 1-3 ustawy prawo restrukturyzacyjne (bo tego postępowania dotyczy obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego) jest jednym z czterech rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego. W odróżnieniu od pozostałych jego rodzajów, postępowanie o zatwierdzenie układu jest najmniej sformalizowane, ponieważ to dłużnik wraz z wyłonionym samodzielnie nadzorcą układu podejmuje czynności, które dopiero będą mogły prowadzić do zatwierdzenia układu przez sąd. Co jest istotne, w tym trybie nie występuje postanowienie sądu o wszczęciu postępowania, nie działa także rada wierzycieli.
Oprócz postępowania o zatwierdzenie układu prawo restrukturyzacyjne przewiduje trzy inne rodzaje postępowań – przyśpieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe, oraz postępowanie sanacyjne przepisy regulujące te postępowania nie mają zastosowania do postępowania o zatwierdzenie układu, chyba że odsyła do nich konkretny przepis działu I, regulujący postępowanie o zatwierdzenie układu.
Zgodnie z art. 189 ust. 2 ustawy prawo restrukturyzacyjne, który jest przepisem ogólnym dotyczącym postępowania restrukturyzacyjnego, dzień układowy w postępowaniu o zatwierdzenie układu jest równoznaczny z dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Inaczej jest przy postępowaniach restrukturyzacyjnych innego rodzaju, gdzie tym dniem jest dzień wydania przez sąd postanowienia o otwarciu postępowania.
Art. 189 prawa restrukturyzacyjnego
1. Dzień wydania postanowienia o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego lub postępowania sanacyjnego jest dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
2. W postępowaniu o zatwierdzenie układu uznaje się, że skutki otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego powstają z dniem układowym, o którym mowa w art. 211.
Zgodnie z art. 211 ust. 4 p.r.: Wierzytelności powstałe po dniu układowym nie są objęte układem, a zatem wszystkie te wierzytelności, które powstały przed dniem układowym, należy traktować jako objęte układem.
Należy też pamiętać, że zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 2 prawa restrukturyzacyjnego postępowanie o zatwierdzenie układu może być prowadzone jedynie wówczas, gdy suma wierzytelności spornych (których istnienie jest kwestionowane przez dłużnika) uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
Podkreślić należy, że samo dokonanie obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego oznacza, że (zgodnie z art. 226a ust. 1 ustawy prawo restrukturyzcyjne) musiał zostać uprzednio przygotowany spis wierzytelności, oraz spis wierzytelności spornych, a także wstępny plan restrukturyzacyjny. Zgodnie z art. 211a prawa restrukturyzacyjnego po ustaleniu dnia układowego to nadzorca układu zakłada i prowadzi akta w systemie teleinformatycznym – KRZ (Krajowym Rejestrze Zadłużonych) oraz umożliwia dostęp do akt zainteresowanym podmiotom. Każdy wierzyciel może więc na bieżąco weryfikować wpływ dokumentów do akt sprawy i zapoznawać się z ich treścią oraz weryfikować aktualny etap postępowania. Wierzyciel może też zweryfikować, czy został ujęty na spisie wierzytelności lub spisie wierzytelności spornych, oraz zapoznać się z treścią propozycji układowych
Gdy jesteśmy wierzycielem spółki, której dotyczy obwieszczenie o ogłoszeniu dnia układowego, powinniśmy więc jak najszybciej złożyć wniosek o dostęp do akt sprawy przez system KRZ (Krajowy Rejestr Zadłużonych). Z dokumentów dostępnych przez KRZ powinniśmy zwrócić uwagę przede wszystkim na spis wierzytelności i spis wierzytelności spornych sprawdzając, czy obejmuje on wszystkie nasze wierzytelności. Jeżeli występują tu jakiekolwiek niezgodności wskazane jest skontaktowanie się z nadzorcą układu oraz złożenie przez KRZ wniosku wraz z odpowiednią dokumentacją dowodzącą konieczności zmiany kwoty przypadającej nam wierzytelności.
W art. 226e prawa restrukturyzacyjnego nie zawarto odesłania do art. 252 tej ustawy, który stanowi o niedopuszczalności spełniania przez dłużnika świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem. Skoro ten przepis szczególny nie ma zastosowania do postępowania o zatwierdzenie układu oznacza to, że dłużnik może spełnić świadczenie objęte układem przy tego rodzaju postępowaniu. Ustalenie dnia układowego nie wpływa na dopuszczalność spełniania zobowiązań – a zatem dłużnik może spełniać świadczenia wynikające z zobowiązań powstałych przed dniem układowym, jak też po tym dniu, jednak na mocy odpowiednio stosowanego art. 256 prawa restrukturyzacyjnego (w zw. z art. 226d tej ustawy) od dnia układowego do dnia prawomocnego umorzenia postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu albo zakończenia postępowania o zatwierdzenie układu niedopuszczalne jest wypowiedzenie przez wynajmującego umowy najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika.
Odnośnie wpływu otwarcia postępowania na odpowiedzialność członków zarządu dłużnika, należy wskazać, że na podstawie art. 21 ust. 3 prawa upadłościowego: „Członkowie zarządu spółki ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą w przypadku, gdy nie złożą wniosku o ogłoszenie jej upadłości w terminie trzydziestu dni od daty powstania niewypłacalności.”
Przepisy pozwalają członkom zarządu dłużnika na uwolnienie się od odpowiedzialności, gdy w określonym terminie zostanie otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzony układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu. W związku z powyższym należy pamiętać, że o ile samo rozpoczęcie postępowania o zatwierdzenie układu umożliwi w pewnym zakresie ochronę majątku zadłużonej spółki, to nie ochroni osób nią zarządzających przed odpowiedzialnością za jej zobowiązania, w sytuacji, w której układ nie zostanie zatwierdzony w terminie na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.
Należy także podkreślić, że zgodnie z art. 36 ust. 3 prawa restrukturyzacyjnego, dłużnik udziela nadzorcy układu informacji pod rygorem odpowiedzialności karnej za dostarczanie nieprawdziwych informacji w celu wykorzystania w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz za zatajanie informacji mających istotne znaczenie dla przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego, o czym poucza go nadzorca układu. Stanowi to więc pewnego rodzaju mechanizm zabezpieczający przed próbą wykorzystania tego rodzaju postępowania do wprowadzenia wierzycieli w błąd co do stanu wypłacalności dłużnika.
